Emothiek: naar een didactiek voor zorgethische dialoog

Vanuit zorgethisch perspectief vergt zorg dat de zorgprofessional zich afstemt op de noden van de zorgontvanger en zich aansluit op diens perspectief en leefwereld. Dit vraagt om een zorgethische dialoog tussen beiden. Die dialoog kent een sterke emotionele dimensie. De emoties van zorgvragers wijzen de weg naar wat zij echt nodig hebben, maar ze kunnen ook de dialoog bemoeilijken of verhinderen. Zorgvragers weten niet altijd hoe ze hun angsten, verdriet of boosheid kunnen uiten.

Op hun beurt weten zorgprofessionals niet altijd hoe ze gepast op emoties kunnen inspelen. Tegelijk ervaren ze weinig tijd en ruimte om met de eigen gevoelens van onmacht, tijdsnood of intens medeleven om te gaan. In ons praktijkonderzoek ontwikkelen we ten eerste een didactiek die verpleegkundigen helpt om te groeien in het zorgethisch omgaan met de emoties van patiënten (een ‘emotiek’). We doen dit via de methodiek van ‘action learning’ waarbij we verpleegkundigen begeleiden in twee ziekenhuizen om doelgericht en ontspannen om te gaan met emoties van patiënten.

Systematische reflectie op de eigen professionele identiteit en op reële en voor de deelnemers betekenisvolle leervragen staat centraal in onze methodiek. We begeleiden meerdere collega’s van eenzelfde afdeling binnen een ziekenhuis. Zo stimuleren we ook het collectief leren op die werkplek.

Ook willen we inzicht krijgen in de manier waarop de deelnemers betekenis geven aan de inhouden en methodieken die gebruikt worden tijdens de ACT (Acceptance and Commitment Therapy) teneinde een beter beeld te krijgen over de impact, de werking en de draagwijdte van de ontwikkelde didactiek.

Het project leidt tot een toolboek dat de emotionele dimensie van de zorgethische dialoog, zorgethischehandelingsalternatieven en de ontwikkelde didactie illustreert. Het toolboek is daarom bruikbaar voor zowel onderwijs als dienstverlening.