Wiskundig denken in de kleuterklas

Het onderwijslandschap is in evolutie. De 21ste eeuwse vaardigheden doen hierbij hun intrede. Het is belangrijk om reeds van in de kleuterklas werk te maken van deze vaardigheden. Het gaat dan over kritisch en creatief denken, informatievaardigheden, mediawijsheid, sociale en culturele vaardigheden, maar ook zelfregulering, computationeel denken en problemen kunnen oplossen. Heel wat van deze vaardigheden kunnen gekoppeld worden aan wiskunde. Denken we maar aan de typische probleemoplossende vaardigheden zoals computationeel denken, kritisch en logisch denken, creatief denken. 

Ook binnen wiskunde wint het denkproces aan belang, en dit in vergelijking met het product. Om voorbereid te zijn op de toekomst van morgen, is het belangrijk wiskundige problemen te herkennen en via kritisch, logisch en/of computationeel denken te komen tot een oplossing. De kinderen leren hierbij beroep doen op hun reeds verzamelde kennis en inzichten, of leren gebruik maken van concepten die eigen zijn aan de computerwetenschappen, dienen kritisch het oplossingsproces te beschouwen, en leren om ‘out of the box’ te denken.

Ook de - nog in ontwikkeling zijnde - decretale ontwikkelingsdoelen voor het kleuteronderwijs zullen hier de nodige aandacht aan besteden door expliciet te vermelden dat de leerlingen een algoritme moeten kunnen ontwerpen om een probleem op te lossen en dat ze bij het oplossen van problemen gebruik moeten maken van wiskundige kennis en vaardigheden.
Het ZILL-leerplan trok eveneens de kaart van het probleemoplossend denken en wijdt hier een ontwikkelthema aan, nl. ‘logisch en wiskundig denken’.
Binnen de leerplannen van het OVSG staat dit ook vermeld als o.a. ‘praktische wiskundige problemen aanpakken’ en ‘verschillende oplossingen voor een probleem bedenken en verwoorden’.
Het GO! Leerplan noteert eveneens als algemene doelstelling voor wiskundige initiatie ‘het zoeken met anderen naar oplossingen voor probleemsituaties’.

Deze probleemoplossende denkvaardigheden worden hierbij niet gezien als doel op zich, maar als middel om de verschillende domeinen van wiskunde (getallenkennis en bewerkingen, meten en metend rekenen en meetkunde) na te streven in de kleuterklas. We willen de kleuter tot het inzicht van tellen, meten, vergelijken, herkennen en benoemen van vormen enz. brengen vanuit een onderzoekende en ondernemende houding. De leerkracht fungeert hierbij als begeleider binnen een uitdagende leeromgeving.

Binnen dit onderzoek werd de site www.kwisspel.be ontworpen, met bovenstaande uitgangspunten als basis.  De site bevat zowel een theoretisch als een praktisch luik.
Het theoretisch luik bespreekt de uitgangspunten nader.
Het praktisch luik vertaalt die uitgangspunten naar verschillende uitgewerkte praktijkvoorbeelden, verdeeld over de jongste en oudste kleuters en dit naar de verschillende domeinen van wiskunde toe.
Deze voorbeelden werden opgemaakt, verzameld, uitgetest en geoptimaliseerd in samenwerking met de leerkrachten van de verschillende partnerscholen.

Interesse in meer? Eekhout Academy organiseert 2 studiedagen op woensdag 16 november 2022 en woensdag 15 februari 2023.