Veeltalige STEM-didactiek

In dit PWO-project werd er praktijkonderzoek uitgevoerd vanuit de hypothese dat STEM-onderwijs ideale leercontexten biedt voor functioneel veeltalig leren die meertalige leerlingen de kans bieden om volwaardig te participeren en hun werkelijke competenties in te zetten.

In Vlaanderen blijven we zoekende om het schoolsucces van leerlingen met een migratieachtergrond te verbeteren (vb. Bex, 2015). Tegelijkertijd zorgt meertaligheid op school nog steeds voor verdeeldheid: enerzijds wordt vaak gepleit voor eentalig onderwijs en anderzijds wordt soms meertalig onderwijs aangeprezen. Het recente MARS-onderzoek (Van Avermaet, et al., 2015) benadrukt dat er nood is aan nuancering en stuurt aan op functioneel veeltalig leren, wat betekent dat er sprake is van een geïntegreerde didactiek in de meertalige klaspraktijk. Het gaat over het positief benaderen van thuistalen om welbevinden en motivatie te verhogen en zo te werken aan goede onderwijsprestaties bij de leerlingen (Sierens & Van Avermaet, 2010). Hierbij blijft Nederlands de instructietaal maar krijgen leerlingen de kans om hun thuistaal te gebruiken. (Van Praag, et al., 2016). De focus ligt op de creatie van een krachtige leeromgeving met taaldiversiteit als ingrediënt, maar ook interactie en samenwerking evenals betekenisvol leren. 

Deze laatste uitgangspunten zijn inherent aan de STEM-didactiek die het Expertisecentrum Onderwijsinnovatie reeds ontwikkelde, namelijk vanuit een betekenisvolle context kinderen kansen geven tot interactie en reflectie om problemen op te lossen. 

Dit realiseerden we via ontwerponderzoek (“design-based research”) waarbij we via co-creatie met enkele pilootscholen de veeltalige STEM-didactiek vormgeven en testen. Er werden een aantal activiteiten ontwikkeld waarbij de veeltalige STEM-aanpak toegepast werd. Hierbij hadden we enkele aandachtspunten: vertrekken vanuit betekenisvolle contexten, steeds gebruik maken van dezelfde terminologie, leerlingen met dezelfde thuistaal laten samenwerken en deze thuistaal ook toelaten, de werkbladen visueler maken zodat leerlingen met een korte instructie snel aan de slag kunnen… Tijdens de activiteiten werd de betrokkenheid van meertalige leerlingen in kaart gebracht en werd er in gesprek gegaan met de leerlingen en leerkrachten.

Bijkomend hebben we in het project sterk ingezet op de valorisatie van de veeltalige STEM-didactiek. Aan de hand van podcastafleveringen werden de projectresultaten vormgegeven. Doorheen de verschillende afleveringen bespreken we concrete ingrepen die je als leerkracht kan doen om je leerlingen sterker te betrekken in de les. De basis van deze aanpak ligt steeds binnen de STEM-didactiek rond onderzoekend leren. Om dit te duiden vertrekken we steeds vanuit concrete verhalen van leerlingen in de klas.

De projectresultaten, voorbeeldactiviteiten en podcastafleveringen kunnen bekeken en beluisterd worden op de website van STERK in STEM. De podcastafleveringen kan je ook terugvinden op Spotify. Bekijk ook zeker deze kennisclip over 'Leren leerlingen minder omdat de meester te veel praat?'