Uitbouwen van een effectief begeleidingstraject voor studenten in de lerarenopleiding in functie van leren leren

Uit het onderzoek van Dunlosky et al. (2013) blijkt dat er zes leerstrategieën zijn die significante voordelen hebben wanneer deze ingezet worden door studenten in het onderwijs. Wij willen een traject ontwikkelen voor de studenten in de lerarenopleiding waarbij we twee van die zes leerstrategieën zullen aanleren, trainen en/of stimuleren. We volgen hierin het onderzoek van Dunloksy et al. (2013), Pashler et al. (2007) en Weinstein (2018) die uitwijzen dat dit de 2 meest ondersteunde strategieën van de cognitieve psychologie zijn. 

1) Spaced practice: leer- en oefenmomenten spreiden in de tijd  Dit houdt in dat je moet leren plannen en leerstof herhalen. We citeren Weinstein en Sumeracki (2019, p. 84) over de leerstrategie spaced practice: ‘Students can block off time to study and restudy key concepts such as attachment styles and developmental milestones on multiple days before an exam, rather than repeatedly studying these concepts right before the exam.’  Het is dus veel beter ommeerdere kortere studeersessies in te plannen verspreid over de week, dan een lange bloksessie kort voor het examen. Weiner en Sumeracki (2016) menen dat je de leermomenten het best spreidt over meerdere sessies met telkens een groot genoeg tijdsinterval (spacing gap) tussen elke sessie. Je neemt daarbij telkens alle leerstof door. 

2) Retrieval practice: info actief ophalen uit het langetermijngeheugen Weiner en Sumeracki (2016) spreken over ‘bringing learned information to mind from long-term memory’. Retrieval practice houdt in dat je iets dat je in het verleden hebt geleerd uit het geheugen reconstrueert en er nu over nadenkt. Weinstein en Sumeracki (2019) denken hierbij aan volgende activiteiten: een test/quiz maken op frequente basis, schrijven/schetsen uit het geheugen (wat weet je nog?), een conceptmap/begrippenkaart tekenen of uitleggen aan iemand anders. 

We ontwikkelden twee posters met tools en richtlijnen die helpen bij het ondersteunen van studenten bij retrieval en spaced practice: 

Leerstrategie retrieval practice:
Retrieval practice is het actief ophalen van informatie uit het geheugen.

Hoe kan je inzetten op retrieval practice?
- Free Recall
  Neem een blad en noteer wat je je herinnert over de vorige les.
  Daarna controleer je aan de hand van je cursus en notities en vul je aan.  

- Zelftest
  Bedenkt zelf vragen over een stuk leerstof en gebruik dit om jezelf te testen. 

- Flashcards
  Noteer aan de voorkant van de flashcards een vraag, een begrip, een formule, ...
  Noteer aan de achterkant van de kaart het juiste antwoord op de vraag, de omschrijving van het begrip, de uitleg van de formule. 
  
- Mindmaps
  Verwerk de leerstof door het maken van een mindmap.
  Combineer woord & beeld.

Leerstrategie spaced practice:
Spaced practice is gespreid leren.

Hoe kan je inzetten op spaced practice?
- Plannen - tijdsbesteding
  Breng je tijdsbesteding in kaart.
  Wat zijn vaste activiteiten? (vb. sportactiviteiten, lessen, ...)
  Wanneer neem je je vrije tijd?
  Waar heb je ruimte voor studie/werk?
  Denk na over je tijd: wanneer ben je het meest productief?
  Start je planning vroeg genoeg en wissel inhouden af. Vijf uren verspreid werken is beter dan vijf uur aan een stuk. Plan ook lege vakjes in als buffer. 

- Plannen
  Stap 1: verzamelen van informatie. 
  Breng in kaart wat je moet inplannen. Maak een to-do list en noteer de deadline.

  Stap 2: structureren van informatie
  Deel de inhouden op in haalbare onderdelen. Bepaal het gewicht, met andere woorden hoeveel tijd moet ik hieraan besteden?
  Schat het belang in en werk met focusdoelen.

  Stap 3: bepaal de vorm (papier/digitaal)
  
  Stap 4: plannen maar

  Stap 5: reflectie / terugkoppelen
  Niet-afgewerkte taken terug inplannen.

- Herhalen
  Herhaal de leerstof van elke les, maar niet onmiddellijk na de les. 
  Nadat je de leerinhoud van de meest recente les herhaalde, bekijk je ook de belangrijkste vorige inhouden. 
  Herhaal actief ( = retrieval practice). Maak flitskaarten, toetsvragen, mindmap en maak gebruik van free recall.
 

Resultaten:

- Teach as you preach: de posters gebruiken met tools om aan de leerstrategieën te werken

- Leermateriaal op Toledo voor studenten, docenten en studiebegeleiders 

Download documenten hier: 

Leerstrategie retrieval practice                                                           Leerstrategie spaced practice