pwo-project
Onderzoeksdomeinen
In het VIVES Spellenlab komen op regelmatige basis vragen binnen naar spellen om executieve functies te oefenen, geschikt voor de doelgroep van jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking. Ook uit wetenschappelijke literatuur blijkt dat de executieve functies bij personen met verstandelijke beperkingen vaak moeilijker ontwikkelen (Danielsson et al., 2010; Memisevic & Sinanovic, 2013; Pritchard et al., 2015). En dat deze kunnen gestimuleerd worden adhv spel (Homer et al., 2019; Oei & Patterson, 2014; Parong et al., 2017; Stenberg & French, 2014).
De onderzoeksvraag die hieruit voortvloeide was “aan welke voorwaarden dient een spel te voldoen om ingezet te kunnen worden bij de doelgroep van personen met een verstandelijke beperking ter stimulering van hun executieve functies?” Het uiteindelijke doel van dit PWO-onderzoek was 3-ledig, namelijk aangepaste spellen ontwikkelen die executieve functies oefenen bij jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking, advies geven aan Smart Games om hun aanbod toegankelijk te maken voor deze doelgroep en een methodiek ontwikkelen om spellen te screen, kiezen en aan te passen aan de doelgroep.
Als methodiek werd in eerste instantie een literatuuronderzoek uitgevoerd naar het belang van executieve functies bij verstandelijke beperking, het oefenen van executieve functies aan de hand van spel en universal design. Daarna werden 9 interviews met professionals gevoerd verspreid over 3 scholen en voorzieningen met als doel inzicht te krijgen in de doelgroep, de reeds gespeelde spellen en de noden. Alsook werden 11 spelmomenten geobserveerd verspreid over 5 scholen en voorzieningen. Hier werden zowel door de spelers gekende als ongekende spellen aangeboden en geobserveerd. Aan de hand van de gegevens verzameld tijdens de literatuurstudie, interviews en spelrondes werden 4 prototypes spellen uitgewerkt. Deze werden herhaaldelijk opnieuw uitgetest in diverse spelrondes en aangepast. Wat leidde tot de uitwerking van 4 definitieve spellen gebundeld als ‘ridders op drakentocht’. Deze spellen zijn aangepast aan de mogelijkheden en noden van jongeren en volwassenen met een verstandelijke beperking en oefenen hun executieve functies.
Om advies te kunnen geven omtrent het aanbod aan Smart Games, werden diverse Smart Games uitgetest door 33 spelers in 3 voorzieningen. Via een online vragenlijst werden gegevens verzameld. De resultaten en het advies werd besproken met Smart Games en leidde tot aangepaste instructie- en oplossingenfiches die zullen kunnen gedownload worden via de website van Smart Games.
Ook werden de ervaringen opgedaan tijdens dit PWO-onderzoek gebundeld in een spelwijzer waarbij per spelaspect beschreven staat wat de aandachtspunten zijn bij het kiezen, spelen en ontwerpen van een spel voor deze doelgroep.
Over het algemeen hebben we tijdens de uitwerking van dit project ervaren dat de groep spelers erg heterogeen is, met vaak verschillende bijkomende problematieken. Daarnaast werd ervaren dat spellen vaak voor veel meer gebruikt worden dan enkel executieve functies oefenen, zoals verbinding, sociale vaardigheden, plezier, enz. Deze bevindingen vormen het startpunt voor een vervolg PWO-onderzoek, namelijk ‘spel voor iedereen’.