Met sTimul zet VIVES volop in op zorgethiek in de gezondheidszorgopleiding, onderzoek en dienstverlening (op maat). Door dienstverlening aan te bieden, wil sTimul ervoor zorgen dat de kennis die in VIVES wordt opgebouwd vanuit de praktijk over zorgethiek met het werkveld wordt gedeeld.

Visie op zorgethiek

Zorgethiek (‘care ethics’) is een interdisciplinaire vorm van (politieke) ethiek, die zich richt op het begrijpen en bevorderen van processen van humanisering in onze samenleving als geheel en alledaagse zorgpraktijken in het bijzonder. ‘Zorg’ wordt breed opgevat als ‘alles wat wij doen om onze wereld te onderhouden, voort te zetten en te herstellen zodat we daarin zo goed mogelijk kunnen leven (Tronto, 2013).

De grondgedachte van zorgethiek is dat alleen in de concrete (zorg)relatie met de zorgontvanger helder kan worden gemaakt wat goede zorg is, of zorg goed is, of wat goede zorg vereist. Het is geen kwestie van regels leren, het is die kennis inzetten dat ze zo goed mogelijk ten goede komt van de zorgontvanger en dat vraagt betrokken aandacht (Grypdonck, Vanlaere, Timmermann, 2018).

Het is zoeken naar het meest menselijk haalbare voor alle betrokkenen in elke situatie in elke relatie.

Ervaringsgericht leren

sTimul stimuleert zorgreflectie bij studenten, zorgverleners en leidinggevenden in de zorg- en welzijnsorganisaties op een heel hands-on manier. Door als gezonde persoon hen bloot te stellen aan de ervaring van de zorgontvanger (bv. aan de hand van het ervaren van een verouderingspak of het opzetten van een VR bril Into D'mentia of via forumtheater) wordt gevoeld hoe het is om te leven met een beperking. Door deze perspectiefwissel te laten plaatsvinden worden zorgverleners aangespoord om zorgethisch te reflecteren over hun handelen.

Het leerproces bij sTimul is dus in de eerste plaats een leerproces gebaseerd op ervaring. Medewerkers/leidinggevenden en studenten/docenten uit de zorg- en welzijnssector een spiegel voorhouden is de opdracht waar sTimul voor staat (bv. door mensen samen te brengen in Lerende Gemeenschap of in een Action Learning Team). Zorg/hulp is afstemmen op de noden van de ander. Ervaringsgericht leren via allerlei vormen van blootstelling (exposure) aan de werkelijkheid gevolgd door reflectie is het handelsmerk die sedert 2008 zijn resultaten bewezen heeft. Het is nadenken over wat goede zorg of hulp betekent voor diegene die ze krijgt en voor diegene die ze verleent. Krijgen medewerkers/studenten de ruimte om tot deugddoende zorg te komen en wat is de rol van het organisatieniveau hierin?

Ervaren is het (werk)woord in ons aanbod. Aangepast aan de eigen context van een organisatie, staat sTimul garant voor een shift naar zorgethisch zien, weten, nadenken en doen. Geen vorming op de klassieke wijze, maar doen en dan denken: daar gaan we voor.

Na grondige exploratie van de vraag die gesteld wordt aan sTimul worden opgeleide docenten en experten in zorgethiek ingezet in het aanbod op maat.

Interessante literatuur

Vanlaere, L., Burggraeve, R. (2020). Ondeugende zorg. Humor in gekkenwerk. Leuven, LannooCampus.
Grypdonck, M., Vanlaere, L., Timmermann, M. (2019). Zorgethisch leiderschap in praktijk. Leuven, LannooCampus.
Grypdonck, M., Vanlaere, L., Timmermann, M. (2018). Zorgethiek in praktijk. De basis. Leuven, LannooCampus.
Vanlaere, L., Burggraeve, R. (2013). Gekkenwerk. Leuven, LannooCampus.
Vanlaere, L., Timmerman, M., Stevens, L. & Gastmans, C. (2012). An explorative study of experiences of healthcare providers posing as simulated care receivers in a ‘care-ethical’ lab. Nursing Ethics 19 (1), 68-79.
Tronto, J. (2013). Caring democracy Markets, Equality an Justice. New York, University Press.
Vanlaere, L., Coucke, T. & Gastmans, C. (2010). Experiental learning of empathy in a care-ethics lab. Nursing Ethics 17 (3), 325-336.
Vanlaere, L. & Gastmans, C. (2007). Ethics in Nursing Education: learning to reflect on care practices. Nursing Ethics. 14 (6),758-766.