4 dagen in plaats van 5 dagen per week werken en toch evenveel verdienen: dat is wat de werknemers van zowat 200 bedrijven in Spanje de komende jaren zullen doen als onderdeel van een proefproject. Het opzet? Werknemers gelukkiger én productiever maken. Zin of onzin? Zou jij je werk in 4 in plaats van 5 dagen kunnen klaarspelen? Moet je dan harder werken? Gebeurt er dan niet gewoon minder? Werken we eigenlijk niet gewoon te veel nu? Docenten HR uit de bachelor Office Management aan VIVES nemen het experiment onder de loep.
Professor arbeidseconomie Stijn Baert (UGent) twijfelt. "Wie droomt nu niet van slechts 4 werkdagen?", zei hij in "Spits" op Radio 2. "Helaas zijn dingen die te mooi zijn om waar te zijn niet waar.” Hij verwijst hierbij naar de hogere loonkost voor minder uren werk, het belang van een stabiele sociale zekerheid en buitenlandse concurrenten die op de loer liggen. Ook in Zweden lopen er gelijkaardige projecten, maar met werkdagen van 6 werkuren.
Minder werken of minder dagen in de week werken?
Anja Vanroose, docent peoplemanagement: “We gaan ervan uit dat de 4 dagen werkweek strikt genomen een vermindering is van de werktijd met 20%. Met behoud van loon betekent dit als het ware een loonstijging van 20%, wat in België niet haalbaar in binnen de loonnorm van 0,4%. De loonnorm staat voor het maximum dat een loon mag stijgen binnen een bepaalde periode, opgelegd door de regering. Die staat ter discussie. Daarbij komt dan nog de vraag of het haalbaar is in onze economie om het werk van 5 op 4 dagen te realiseren.
Toch evenveel werktijd? Dan zouden we samen 9 of 10 uur per dag kloppen, maar hebben we een extra dag weekend. Werkdagen worden dan langer maar medewerkers winnen een vrije dag in de week: 1 dag geen kinderopvang betalen, 1 dag niet in de file staan en ... langer shoppen, want we werken langer! In de VS gebeurt dat al vaker. Werknemers nemen een vlucht naar hun werk, werken 4 lange dagen en gaan dan weer naar huis.
Of dit haalbaar is? Dergelijke afspraken, waar meer gewerkt wordt per dag dan de standaard werkuren, moeten gemaakt worden binnen sectoren, vastgelegd worden in cao’s en zo vertaald worden naar bedrijven. Werkgevers zullen dergelijke arbeidssysteem ook niet kunnen opleggen aan hun medewerkers. Je zou het wellicht vooral bij grotere werkgevers tegenkomen gezien daar binnen een groter personeelsbestand meer flexibiliteit mogelijk is. In een groter bedrijf is het mijn inziens gemakkelijker om iemand te vervangen op de 5de weekdag dan in een klein bedrijf. Dat betekent dat je er niet van uitgaat dat het werk op 4 dagen kan gebeuren.
Wordt dit een trend? Binnen Europa mag Spanje dan wel starten met een proefproject in 200 bedrijven. In de VS zijn die lange werkdagen al een ding. Dat komt door de grote afstanden die werknemers vaak moeten afleggen om op hun werk te komen. Een vlucht op zondagavond, 4 dagen lang werken en weer naar huis.
Het kan volgens mij een trend worden in Europa waardoor bijvoorbeeld jonge generaties die vaak meer bewust op zoek gaan naar een goede worklife balance wel geprikkeld zouden kunnen worden.”
Tine Callebaut: “Ik begrijp en onderschrijf de arbeidseconomische en juridische argumenten van Professor Baert en mijn collega-docent Anja Vanroose. Tegelijk bekijk ik deze vraag ook graag eens expliciet vanuit mijn bril als bedrijfspsycholoog en stress- en burn-out coach. Deze prangende vraag rijst dan: hoe belangrijk is werk in iemands zijn leven? We brengen dagelijks veel meer uren door op het werk dan bij ons gezin, familie of vrienden. Voor sommige medewerkers is werk echt een onderdeel van hun identiteit, voor anderen vooral een middel om geld te verdienen.
Het lijkt me persoonlijk vooral belangrijk dat medewerkers hierover bewust nadenken en voor zichzelf uitmaken waar de ideale balans ligt tussen werk en privé. Dit hoeft dus niet vanuit de regering te komen. Bijkomend lijkt me een cruciale rol voor leidinggevenden en HR-diensten weggelegd te zijn om de organisatiecultuur en werkethos in alle openheid bespreekbaar te stellen.
Stress, burn-out en pandemie
Tine Callebaut: Ik geloof er zelf ook sterk in dat als medewerkers zo veel mogelijk ingezet worden op hun talenten zowel de organisatie als de medewerker zelf daar beter van worden. En dit de discussie over 4 of 5 werkdagen overstijgt. In vakken zoals Talentmanagement en Peoplemanagement ga ik met onze studenten dan ook op zoek naar hoe we talentdenken meer in kunnen zetten binnen organisatiemanagement. Voldoening krijgen uit je werk en een goede balans vinden met je privéleven is echt wel belangrijk en levert op termijn ook op voor het bedrijf.
Wat ik wel heel waardevol vind, is het bewust stilstaan bij het belang van aandachtsmanagement en focus gedurende de werkdag. Zeker in pandemie waarbij we én veel rollen van thuis uit moeten combineren -waardoor onze aandacht sowieso versnippert- én we tegelijk ontzettend veel tijd voor het scherm doorbrengen. Bijkruiden met een overload aan nieuwsberichten of sociale media en je hebt jammer genoeg het basisrecept voor stress & burn-out 'du chef'. Het is goed dat we de denkoefening durven te maken.
Vanuit VIVES hameren we dan ook op het belang van die balans, zowel voor studenten als docenten, niet alleen in deze uitzonderlijke tijden, maar ook in de toekomst, waar telewerken echt wel een deel van de realiteit zal blijven. Zowel het Zweedse als het Spaanse proefproject volgen we dus bijzonder aandachtig!”
HR-studies bij VIVES
Interessant? Misschien is een studie Human Resources (HR) wel iets voor jou? Check de mogelijkheden binnen de bachelor Office Management. Leer alles over het bedrijfsleven in de opleidingen in ons studiegebied handelswetenschappen en bedrijfskunde. Zit je al in de HR en wil je je verder ontwikkelen? Neem eens een kijkje bij het incompany-traject HR-support!