Heb ook jij pas nu, tijdens de coronapandemie, ervaren hoe vaak we elkaar in normale tijden eens vastpakken, knuffelen of een zoen geven? En merk je nu pas hoe belangrijk dat is, en hoe groot het gemis nu dat niet meer mag? Tot in maart 2020 leek het evident en stonden we er niet bij stil. En nu we erbij stil moeten staan, blijkt het lang niet zo vanzelfsprekend. Dat maakt het gebrek eraan des te nijpender. Stijn Meuleuman, docent in de bachelor toegepaste psychologie, legt uit.
Bij pasgeboren baby’s is er al een immense drang naar huid-op-huid-contact. Het is onder meer daarom dat bij premature kindjes vaker en vaker gekozen wordt voor de zogenaamde kangoeroemethode in plaats van een couveuse. Daarbij wordt de boreling in een draagdoek op de blote buik van mama of papa meegedragen. Baby’s en kinderen die daarentegen niet of nauwelijks vastgepakt, geaaid of gezoend worden, maken veel meer kans om mentale, fysieke, emotionele en sociale problemen te ontwikkelen.
Het is dus niet verwonderlijk dat ook later in het leven de fysieke, warme aanrakingen van een vriend, familielid of geliefde zo belangrijk blijven. En dan maakt het gebrek aan die knuffels als gevolg van de strikte (maar noodzakelijke) maatregelen deze pandemie nog moeilijker om te dragen.
Knuffels vervullen een aantal functies en dragen verschillende boodschappen in zich. Door een knuffel te geven, toon je de ander dat je hem of haar graag ziet, maar ook dat je die persoon vertrouwt. Je toont met die knuffel ook dat de ander veilig is bij jou. Tot slot stel je je er ook kwetsbaar mee op: je laat de ander toe in de zogenaamde intieme zone van zo’n 45 centimeter rond je lichaam, iets wat je slechts een selecte groep mensen toestaat. Met die zone is overigens iets vreemds aan de hand: wanneer het door omstandigheden onmogelijk is om anderen – zelfs onbekenden – uit je intieme zone te weren, zoals op een overvolle metro of op een popfestival, hebben we er doorgaans geen problemen mee. Maar wanneer de context die extreme nabijheid niet noodzakelijk maakt, gaan we ons plots erg ongemakkelijk voelen wanneer iemand te dichtbij komt en gaan er allerlei alarmsignalen af in ons hoofd en lichaam. Test het maar eens uit: ga tegenover iemand staan die je niet zo goed kent en zet één voor één een stap dichterbij naar elkaar. En sta nadrukkelijk stil bij de mate waarin de onwennigheid toeneemt en op een bepaald moment misschien zelfs ondraaglijk wordt. Maar wacht met deze test totdat de coronacrisis voorbij is, uiteraard…
En tegelijkertijd is het zo dat wanneer we iemand zelf toelaten in die intieme zone totaal tegenovergestelde, positieve, reacties optreden, zowel emotioneel als lichamelijk en hormonaal. Gewenste en aangename aanrakingen zorgen voor een aanmaak van oxytocine, een hormoon dat zorgt voor heerlijke gevoelens, hechting en verbondenheid. Daarnaast zou oxytocine ook stressverlagend en pijnstillend werken en depressieve klachten kunnen doen verminderen. Kortom: het is niet verwonderlijk dat we allen weer verlangen naar die knuffels die we nu al zo lang moeten missen. En van zodra onze huidhonger weer gestild is, komt alles wel weer goed.