Dina Tersago at twee weken lang ziekenhuiseten in het VTM-programma ‘Ze zeggen dat’. De resultaten waren ronduit schrikwekkend: je wordt effectief ziek van ziekenhuiskost. Dina en negen andere proefpersonen verloren maar liefst anderhalve kilo lichaamsgewicht, maar daar hield het niet op. De deelnemers kregen nog lusteloosheid, gedaalde ijzerwaarden en een verminderde eetlust als dessert. Het FoodLab van VIVES doet onderzoek naar sarcopenie, een aandoening die vooral bij ouderen zorgt voor verlies van spiermassa. Lien Van den Broeck, expert in sarcopenie, licht toe.
Sterk afvallen op zo’n korte tijd is al niet bepaald gezond, maar er is meer: verlies je vet of spiermassa? Daarin zit een belangrijke nuance. Uit het onderzoek van Ze zeggen dat bleek dat de testpersonen een kilogram spiermassa hadden verloren en dat het totale vetpercentage in het lichaam zelfs was toegenomen. Je hoeft geen Élodie Ouédraogo of een Wout Van Aert te zijn, maar je hebt je spieren natuurlijk wel nodig om vlot en zelfstandig te kunnen leven.
Bij sarcopenie spreken we van drastisch verlies aan spiermassa door een tekort aan eiwitten. Er zijn twee soorten: primaire, vaak te wijten aan ouder worden, en secundaire sarcopenie, waar de sarcopenie een gevolg is van een andere aandoening zoals kauwproblemen of verlies van eetlust door zware kankerbehandelingen. Ouder worden we hopelijk allemaal en vroeg of laat zal je te maken hebben met spiermassaverlies. Dat is ook normaal, maar door veel en goed te bewegen en je best te doen om gezond te eten kan je sarcopenie wel minder kansen geven.
Maar wat is dat dan gezond eten en goed bewegen op leeftijd? Wel, de meest effectieve strategie voor ouderen combineert krachttraining met eiwitrijke voeding. Twee tot drie keer op kracht werken en dagelijks 1,2g – 1,5g eiwit/kg lichaamsgewicht eten. Dat is voor iemand met een lichaamsgewicht van ongeveer 75kg iets van een 90g eiwitten per dag, gespreid over de verschillende maaltijden. Zo eet je bijvoorbeeld een potje yoghurt en een eitje bij het ontbijt, een lekkere pasta met kip en groenten als middagmaal en enkele boterhammen met kaas of ham en een glas melk bij het avondmaal. Als tussendoortje kan je kiezen voor pudding, een smoothie of een handje noten.
Wat je vooral moet onthouden is dat het fenomeen sarcopenie lang onder de radar heeft gezeten. Binnen de zorg was er weinig aandacht voor, maar zowel de wetenschap als de effectieve praktijk worden zich er sedert een aantal jaren van bewust. Binnen VIVES lopen een aantal projecten zoals PROOF, dat eiwitrijke soep ontwikkelt en FitFood+, dat ondersteuning biedt aan dienstencentra. De projecten van het FoodLab die zich specialiseren op sarcopenie willen vooral aandacht genereren voor het probleem met in het achterhoofd: voorkomen is beter dan genezen.