Tijdens deze studiedag nemen we het Profiel voor inclusief professioneel leren van leraren als vertrekpunt. Concreet zoomen we in op het waarderen van diversiteit, op het ondersteunen van alle leerlingen/studenten en op het samenwerken als onderwijsprofessionals. Prof. Dr. Elke Emmers, onderzoekscoördinator-lector Beno Schraepen en Inclusive Communication Expert Hanan Challouki delen hun inzichten en onderzoeksresultaten omtrent inclusie en inclusief onderwijs. In de workshoprondes trainen we praktijkgerichte vaardigheden om maximaal in te zetten op inclusief onderwijs en elke leerling een echte stem te geven. 

Doelgroep
Iedereen die als onderwijsprofessional (ondersteuner, zorgcoördinator, leerlingbegeleider, CLB-medewerker, diversiteitscoördinator, studie- en trajectbegeleider,...) betrokken is bij inclusief basis-, secundair of hoger onderwijs.

Datum
Dinsdag 30 januari 2024 van 9-16.30 u.

Kostprijs
Na inschrijven wordt u per mail uitgenodigd tot betaling van €95.

Plaats
VIVES Brugge, Xaverianenstraat 10, 8200 Brugge. 

Programma

  • 09.00 u. Onthaal met koffie en ontbijtkoek
  • 09.30 u. Welkomstwoord
  • 09.45 u. Keynote: Inclusieve Communicatie: essentieel voor een inclusieve werkcultuur (Hanan Challouki)
  • 10.45 u. Plenaire sessie: Onderwijsondersteuning geconceptualiseerd (Beno Schraepen)
  • 11.15 u. Koffiepauze
  • 11.45 u. Plenaire sessie: Omarming van de Mosaic: Verantwoordelijke Inclusiviteit in het onderwijs (prof. dr. Elke Emmers)
  • 12.30 u. Middagpauze met lunch
  • 13.30 u. Workshops reeks 1
  • 14.30 u. Pauze en koffie
  • 15.00 u. Workshops reeks 2
  • 16.00 u. Netwerkreceptie

Aanmelden voor de studiedag

Aanmelden kan tot en met 16 januari 2024.

Keynotes

09.45 -10.45 u. 
Inclusieve Communicatie: essentieel voor een inclusieve werkcultuur - Hanan Challouki

Diversiteit en inclusie zijn hot topics! Wat betekenen die begrippen nu eigenlijk en waarom zijn het twee compleet verschillende dingen? Er wordt ingezoomd op een inclusieve werkcultuur en hoe onbewuste vooroordelen hier soms een stokje voor steken. We bedoelen het allemaal goed, maar zeggen iets dat een ander toch kwetst. Hoe komt dat en hoe ga je met deze 'micro-agressies' om? Het belang van een inclusieve werkcultuur en de rol die iedereen daarin kan spelen sluit deze keynote af.  

10.45 -11.15 u.
Onderwijsondersteuning geconceptualiseerd - Beno Schraepen

Onderwijsondersteuning is een relatief nieuw gegeven in het Vlaamse onderwijs. De (Leer)ondersteuner vervoegt het al gefragmenteerde onderwijslandschap, maar vanuit welke theoretische basis, welke rol en met welk mandaat gebeurt dat?

Sinds de start van het ondersteuningsmodel liep parallel vanuit de AP Hogeschool een vierjarig onderzoek waar ondersteuners en hun teams van nabij werden gevolgd. Hieruit werd een conceptueel model voor ondersteuning gedistilleerd dat antwoord geeft op een aantal prangende vragen (Waar onderscheidt ondersteuning zich van GON? Wat zijn randvoorwaarden? Hoe kan er samengewerkt worden? ...) maar dat evengoed nieuwe vragen opwerpt.

Download de presentatie

11.45 -12.30 u. 
Omarming van de Mosaic: Verantwoordelijke Inclusiviteit in het onderwijs - prof. dr. Elke Emmers

Een inspirerende keynote die dieper ingaat op de transformerende kracht van verantwoordelijke inclusiviteit in het onderwijs. Tijdens deze sessie verkennen we zowel de collectieve als individuele verantwoordelijkheden die centraal staan bij het bevorderen van diversiteit binnen onderwijsinstellingen. Ontdek hoe het omarmen van de mozaïek van perspectieven, culturen en ervaringen zowel leerlingen, leerkrachten als medewerkers kan versterken, en zo de weg vrijmaakt voor een meer inclusieve leeromgeving. Laat je inspireren om actie te ondernemen en een katalysator te worden voor positieve verandering, terwijl we samen het pad bewandelen naar een werkelijk rechtvaardig en verrijkend onderwijslandschap.

Download de presentatie

Workshops ronde 1: 13.30 u tot 14.30 u.

Ondersteuning vanuit Europees perspectief

  • Beno Schraepen
  • Alle onderwijsniveaus 
  • 25 plaatsen

Wat hebben we te leren van andere landen over het ondersteunen van inclusief onderwijs? Dat was de centrale vraag van het ASUMIE KA2-project (Additional Support and Mediaton in Inclusive Education) met 7 partnerlanden (N, BG, I, SL, CZ, P, B/VL). Vanuit de verkenning hoe inclusief onderwijs en ondersteuning verloopt in de verschillende landen, werden o.a. een ‘guide book’ met infographics en een ‘case book’ met goede praktijk ontwikkeld voor iedereen betrokken bij onderwijsondersteuning. Interprofessioneel samenwerken, samenwerken met de thuiscontext, redelijke aanpassingen rond gedrag, mediatie, ... het zijn enkele thema’s die erin werden uitgewerkt. In de workshop gaan we hiermee actief aan de slag. 

Spellenlab: executieve functies

  • Spellenlab
  • Basisonderwijs niveau 
  • 24 plaatsen

Executieve functies zijn verbonden met schoolprestaties, zoals lees- en rekenvaardigheden, probleemoplossend vermogen en de sociaal-emotionele ontwikkeling. Wanneer er sprake is van tekorten in EF, heeft dit invloed op vele aspecten van gedrag. Kinderen of jongeren met executieve functieproblemen gaan vaak onderpresteren. In deze vorming bekijken we kort de theorie rond executieve functies en gaan we daarna aan de slag met spellen. We voorzien coöperatieve spellen die het samenwerken verbeteren maar ook competitieve spellen en solitaire spellen die kinderen zelfstandig kunnen spelen.

Visualisatie als hefboom voor inclusie

  • Stefanie Decraene en Matthias Staut 
  • Secundair en hoger onderwijsniveau
  • 25 plaatsen

Visualisaties worden ingezet als tool om informatie te interpreteren. Het kan communicatie versterken en verbindend werken. Leerlingen worden autonomer en groeien in zelfzekerheid waardoor hun motivatie stijgt. Visualisaties worden vaak toegepast in de klaspraktijk en in ondersteuning van leerlingen in lagere opleidingsjaren, maar visualisaties zijn nuttig voor alle leeftijden! 
In deze sessie staan we onder andere stil bij de begripsniveaus van visualisaties. We bekijken de inzetbaarheid in de basiszorg en staan stil bij differentiatie op individueel niveau.

Download de presentatie

UDL: zelf ervaren inspireert tot dingen anders doen

  • Sarah Balcaen
  • Hoger onderwijsniveau
  • 30 plaatsen

Universal Design for Learning (UDL) biedt uitkomst voor passend onderwijs met gelijke kansen voor elke student. UDL is een onderwijsontwerp waarbij je rekening houdt met de diversiteit in leerstijlen, achtergronden, interesses en uitdagingen. Hiermee bied je een optimaal leerklimaat voor elke student met minder ad-hoc aanpassingen, minder kosten en meer studiesucces voor alle studenten. Nog te vaak ervaren studenten met een ondersteuningsvraag dat hun omgeving zich onvoldoende bewust is van de belemmeringen die zij tijdens de opleiding ervaren. Speel het UDL-spel waarbij je even in de schoenen stapt van de student. Het geeft je inzicht in de toegankelijkheid van het onderwijs.

Anders kijken en luisteren naar kinderen en jongeren

  • Leen Verbeke vanuit VZW De Bleekweide  
  • Basisonderwijs niveau
  • 30 plaatsen

Emotioneel belastende situaties waarbij gevoelens worden opgekropt tonen zich, vaak jaren later, in moeilijk en extreem 'onhandelbaar' gedrag en handelingen.

Kinderen ontploffen, doen woede aanvallen, worden overbeweeglijk, kruipen eenzaam in een hoekje, worden moe (overbelast lichaam), krijgen hoofdpijn, zetten muren voor zich en dragen maskers. Hun schoolpunten gaan fel (vaak tijdelijk) naar beneden.

Tijdens deze workshop gaan we in op hoe wij daar binnen de visie van vzw de bleekweide naar kijken. We zoeken wat onder deze signalen zit en hoe we dit op een constructieve manier in beweging krijgen. Hoe we bestaansrecht kunnen geven aan emoties en deze op die manier een plek kunnen krijgen.

Talentgericht werken in het basisonderwijs

  • Natasja Droesbeke
  • Basisonderwijs niveau
  • 30 plaatsen 

Ben jij een bezige bij, een ideeënfontein of een grenzenverlegger? Is je collega een nieuwfreak, mooimaker of woordkunstenaar? En wat met de kinderen bij jou op school?

Kiezen voor talent is belangrijk, ook in het onderwijs. Want door te doen waar je goed in bent, krijg je niet alleen extra energie. Het bezorgt je ook meer veerkracht en zelfvertrouwen. En laat dat nu net belangrijke bouwstenen zijn om tot leren te komen!

In deze workshop neem ik jullie mee in de wereld van talentgericht werken met kinderen uit het basisonderwijs. Aan de hand van praktische voorbeelden, wil ik jullie inspireren om wat vaker die talentenbril op te zetten en zo de diversiteit bij jullie op school nog meer tot bloei te laten komen.

Download de presentatie

Leren weigeren, zodat ik van harte ‘ja’ kan zeggen

  • Lisa Neyrinck
  • Alle onderwijsniveaus 
  • 15 plaatsen
  • Deze workshop duurt 2 uur (beide workshoprondes)

We helpen onze leerlingen of studenten maar al te vaak in het stellen en bewaken van grenzen. Maar… dat is gemakkelijker gezegd, dan zelf gedaan, nietwaar? Anderen worden op de eerste plaats gezet en  we vergeten maar al te vaak onszelf. Deze workshop is voor de collega’s die graag eens vaker ‘neen’ zouden willen zeggen. We verdiepen ons in de assertieve vaardigheid ‘weigeren’ en nemen de tijd om dit concreet te gaan oefenen. 

Groeien in zelfsturing vanuit de bril van executieve functies

  • Lut Vanhaesebrouck
  • Hoger onderwijsniveau
  • 30 plaatsen 

Voel je je ook soms zo machteloos of geïrriteerd als je merkt dat studenten in je les geen notities nemen, snel afgeleid zijn, zich hulpeloos opstellen, te laat komen, hun werk niet (kunnen) plannen, snel panikeren, … kortom moeilijkheden hebben met zelfsturing?  
De executieve functies die al deze gedragingen aansturen, zijn bij onze studenten nog volop in ontwikkeling. Wij hebben nagedacht over hoe we deze ontwikkeling kunnen ondersteunen en bevorderen door in te zetten op een leeromgeving die zowel voor docent als student haalbaar en motiverend is.

Download de presentatie

Cognitief sterk functionerende leerlingen

  • Jana Vermeulen
  • Lager onderwijsniveau 
  • 30 plaatsen 

Veel leerkrachten denken dat uitdaging in de klas enorm veel werk vraagt. Maar in feite hoeft dit niet zo te zijn. Hoe pak je uitdaging concreet aan? Welke leerlingen geef je uitdaging door verrijking? Hoe creëer je tijd voor die verrijking? En hoe kan je eenvoudig compacten in het basiswerk? Op deze vragen krijg je een antwoord tijdens de sessie.

Download de presentatie

Basis gesprekstechnieken

  • Carla Van Oost
  • Alle onderwijsniveaus
  • 30 plaatsen 

Je hoeft als begeleider niet voor elk probleem een oplossing te hebben en zelfs geen voorkennis. De kracht van een gesprek ligt in het luisteren. Wanneer luisteren om te reageren overgaat in luisteren om te begrijpen, dan ontstaat er echt contact. Tijdens deze keuzesessie sta je stil bij jouw eigen luistervaardigheden.

Workshops ronde 2: 14.45 u tot 15.45 u.

Ondersteuning vanuit Europees perspectief

  • Beno Schraepen
  • Alle onderwijsniveaus 
  • 25 plaatsen

Wat hebben we te leren van andere landen over het ondersteunen van inclusief onderwijs? Dat was de centrale vraag van het ASUMIE KA2-project (Additional Support and Mediaton in Inclusive Education) met 7 partnerlanden (N, BG, I, SL, CZ, P, B/VL). Vanuit de verkenning hoe inclusief onderwijs en ondersteuning verloopt in de verschillende landen, werden o.a. een ‘guide book’ met infographics en een ‘case book’ met goede praktijk ontwikkeld voor iedereen betrokken bij onderwijsondersteuning. Interprofessioneel samenwerken, samenwerken met de thuiscontext, redelijke aanpassingen rond gedrag, mediatie, ... het zijn enkele thema’s die erin werden uitgewerkt. In de workshop gaan we hiermee actief aan de slag.

Spellenlab: executieve functies

  • Spellenlab
  • Secundair en hoger onderwijsniveau
  • 24 plaatsen

Executieve functies zijn verbonden met schoolprestaties, zoals lees- en rekenvaardigheden, probleemoplossend vermogen en de sociaal-emotionele ontwikkeling.

Wanneer er sprake is van tekorten in EF, heeft dit invloed op vele aspecten van gedrag. Kinderen of jongeren met executieve functieproblemen gaan vaak onderpresteren.

In deze vorming bekijken we kort de theorie rond executieve functies en gaan we daarna aan de slag met spellen.

We voorzien coöperatieve spellen die het samenwerken verbeteren maar ook competitieve spellen en solitaire spellen die kinderen zelfstandig kunnen spelen.

Ontregeld gedrag op school: praktische tools voor hypothesevorming

  • Joke Vanhauwaert en Damaris Simoens
  • Alle onderwijsniveaus
  • 20 plaatsen

Wanneer we geconfronteerd worden met een probleemsituatie, schakelen we vaak snel over naar oplossingen. Helaas wordt daarbij regelmatig vastgesteld dat (langetermijn)effect uitblijft, wat leidt tot de conclusie “dit werkt niet”, of sterker nog: “niks werkt”. Een mogelijke verklaring hiervoor is dat de gekozen aanpak wel werkte bij de ene leerling, maar daarom niet bij de andere. Dit komt omdat het gedrag hetzelfde is (= hoe het probleem naar buiten komt), maar de onderliggende oorzaak verschillend. Daarom is de fase van hypothesevorming zeer belangrijk, alvorens een mogelijke aanpak uit te werken. Hoe meer je dit samen doet met alle betrokkenen, hoe groter de slaagkans. In deze sessie bieden we een denkkader en enkele tools aan voor hypothesevorming, en gaan we met casussen aan de slag.

Download de presentatie

Empowerende coaching: het GOL(L)D-concept voor ondersteuning van leraren als reflexive practitioners

  • Emma Defoor en Louise Mostaert
  • Alle onderwijsniveaus
  • 30 plaatsen

Een ondersteuner wordt verondersteld om naast het begeleiden van leerlingen ook het coachen van leerkrachten op zich te nemen. Niet zo evident als buitenstaander. De kans op weerstand is groot en kan zorgen voor onzekerheid bij beide partijen. In deze workshop illustreren we hoe je een leerkracht kan coachen zonder te oordelen of 'tips' mee te geven. Deze methodiek is gebaseerd op het GOL(L)D-concept.

Download de presentatie

Cognitief sterk functionerende kleuters

  • Jana Vermeulen
  • Kleuterniveau 
  • 35 plaatsen

In elke klas zitten er wel enkele: kleuters die op zoek zijn naar wat meer uitdaging of kleuters die al veel meer kunnen dan hun klasgenootjes. Maar ook kleuters die op school helemaal niet opvallen en van wie de ouders komen zeggen dat ze het ‘saai’ vinden in de klas. Je wilt iets doen voor deze kinderen, maar hoe begin je daar aan? Stap voor stap bekijken we hoe we doorheen de dag kunnen zorgen voor een aangepast aanbod. We bespreken hoe je je hoeken kan verrijken, hoe je uitdagende opdrachten kan bedenken bij je thema, hoe je een klassikale activiteit ook aantrekkelijk kan maken voor deze kinderen en nog veel meer.

Geweldloze communicatie: De taal van de giraf en de jakhals

  • Claudine Van der Hoogstraeten
  • Alle onderwijsniveaus
  • 35 plaatsen

Maak jij ook wel eens gebruik van ‘jakhalstaal’ waardoor je -onbedoeld- anderen kritiek geeft, beschuldigt of verwijt? Ervaar je dat die aangeleerde taal verwijdering, (verbaal) geweld oproept en verbinding in de weg staat? Of dat je door dit taalgebruik de verbinding met jezelf kwijt bent?

Zou jij ook graag ‘giraffe-taal’ leren om met mededogen en empathie te luisteren naar de gevoelens en behoeftes van anderen maar ook naar die van jezelf?

Het gebruik van geweldloze communicatie is universeel: bij kleuters, leerlingen en studenten, in de klas, tijdens individuele gesprekken, in team, in werk- en privé context.

Benieuwd naar de taal van de jakhals en de giraf? Goesting om na te gaan waar en wanneer jij jouw jakhals- en giraffe-oren opzet én tips om daar iets aan te veranderen?

Download de presentatie

Bewust van je eigen impact

  • Eline Schepens
  • Alle onderwijsniveaus
  • 25 plaatsen

Als onderwijsprofessional maken we dagelijks heel wat keuzes zoals: over de leerinhouden die we aanbieden, de voorbeelden die we meegeven, de bronnen die we aanreiken. Ook bij ondersteuning maken we keuzes in de topics waar we op ingaan, de oplossingen die we aanbieden, activiteiten die we organiseren,… Ons eigen referentiekader beïnvloedt die keuzes. Daarom willen we in deze sessie stilstaan bij onze eigen deelidentiteiten, welke we eventueel bewuster inzetten binnen onze onderwijspraktijk en welke niet. We bekijken vanuit welke deelidentiteiten we leerlingen en studenten sneller of minder snel benaderen en hoe we dit ook op andere manieren kunnen aanpakken. Tijdens deze interactieve sessie nemen we jullie mee in het kruispuntdenken.

Cognitief sterk functionerende leerlingen

  • Ignace Ryheul
  • Secundair onderwijsniveau
  • 30 plaatsen

Het begrip "Cognitief Sterk Functioneren" verwijst impliciet naar de onderwijsbehoeften van leerlingen met een grote cognitieve capaciteit en/of leerlingen die al hoge prestaties kunnen voorleggen. Dit sluit bijzonder goed aan bij de kern van onderwijs: inspelen op de leernoden van leerlingen. In deze sessie gaan we dieper in op de mogelijkheden om de cognitief sterke leerlingen in het secundair op hun niveau uit te dagen. Het leert ons ook iets over wat "leren" in de brede zin van het woord betekent...  

Download de presentatie