Onderwijsvak Nederlands niet-thuistaal

In vakkennis belichten we, zoals het woord zegt, de kennis van de taal. Via twee invalshoeken verdiep je je in de Nederlandse taal. Je bestudeert de grammatica van de taal op zich: klankleer, woordleer, zinsleer. Je breidt je woordenschatkennis uit en hebt daarbij aandacht voor een correcte spelling en taalzuiverheid op woord-, zins- en tekstniveau.

Je onderzoekt de Nederlandse taal als communicatiemiddel en ontwikkelt je eigen communicatieve vaardigheden: spreken, luisteren, schrijven en lezen. Je spreekt taalzuiver en hebt inzicht in luister-, schrijf- en leesstrategieën. Je leert aandacht hebben voor correct, functioneel, helder en aantrekkelijk taalgebruik. Je streeft ernaar de standaardtaal steeds beter te beheersen.

In dit opleidingsonderdeel bekijken we de leer- en ontwikkelingsprocessen die kinderen en volwassenen doormaken als ze een tweede taal leren. Tweedetaalverwerving, methodes en theorieën komen in dit opleidingsonderdeel aan bod. Voor anderstaligen is het daarbij belangrijk dat de thuistaal een plaats krijgt. Daarom gaan we ook in op talensensibilisering en talenbeleid. De algemene visie op onderwijs Nederlands voor anderstaligen krijgt in dit opleidingsonderdeel een plaats.

In het opleidingsonderdeel algemene leer- en ontwikkelingsprocessen komt tweedetaalverwerving, talensensibilisering en visie op het algemeen niveau aan bod. In dit opleidingsonderdeel bekijken we de tweedetaalverwerving van het Nederlands specifiek voor het basisonderwijs. We onderzoeken verder de mogelijkheden rond taalaanbod, feedback, begeleiding of evaluatie in het kleuteronderwijs en het lager onderwijs. We maken ook kennis met materialen die nuttig zijn voor de praktijk.

In het opleidingsonderdeel algemene leer- en ontwikkelingsprocessen komt tweedetaalverwerving, talensensibilisering en visie op het algemeen niveau aan bod. In dit opleidingsonderdeel bekijken we de tweedetaalverwerving van het Nederlands. Met name voor het secundair onderwijs, waar leerlingen in een onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers (OKAN) terechtkomen, en het volwassenenonderwijs, zoals een centrum voor volwassenonderwijs (CVO), een centrum voor basiseducatie (CBE) of via een cursus van de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB). We bekijken de mogelijkheden rond taalaanbod, feedback, begeleiding of evaluatie in OKAN-klassen en het volwassenenonderwijs. We maken ook kennis met materialen die nuttig zijn voor de praktijk op verschillende niveaus.

Dit opleidingsonderdeel maakt deel uit van de vakdidactische component. De vakdidactiek van verschillende vaardigheden en kennisonderdelen komt uitgebreid aan bod. Grammaticaonderwijs en spellingsonderwijs voor mensen die Nederlands als tweede taal leren is heel specifiek. Ook het trainen van spreken, schijven, lezen en luisteren vraagt een specifieke aanpak. We bespreken die aanpak en verschillende methodes in dit opleidingsonderdeel op verschillende niveaus en bij verschillende leeftijdsgroepen.

Het opleidingsonderdeel ‘welbevinden en betrokkenheid’ stelt de anderstalige lerende centraal. Onder de noemer ‘welbevinden’ onderzoeken we de dimensies van welbevinden. Hier leer je de signalen van welbevinden achterhalen. We stellen deze vragen:

• Wat zijn beschermende factoren en risicofactoren op individueel niveau (zoals veerkracht en coping)?
• Wat zijn beschermende factoren en risicofactoren op relationeel niveau (zoals pestsituaties en groepsdynamieken)?
• Wat zijn beschermende factoren en risicofactoren op omgevingsniveau (zoals kinderen in armoede of in moeilijke gezinssituaties)?

Specifieker verdiep je je in trauma en gedragsproblemen. Je hebt inzicht in diverse factoren die welbevinden beïnvloeden. Je leert om aandacht te hebben voor de totale persoon van de leerling, zoals fysieke en mentale mogelijkheden, gedrag, taal, emoties en opvattingen, en zijn context. Je leert aan de slag te gaan met aangereikte tips om het welbevinden bij zowel kinderen als jongeren en volwassenen te verhogen. Je hebt inzicht in potentiële traumatische gebeurtenissen en bent er van bewust dat/hoe een traumatisch verleden kan uitmonden in eventuele gedragsproblemen. Bijgevolg leer je om constructief en oplossingsgericht om te gaan met ongewenst gedrag. Omdat je respectvol en holistisch met leerlingen en studenten wil omgaan, ben je sterk betrokken bij alle facetten van hun persoonlijkheid. Zo bevorder je een veilig en positief leerklimaat.

In dit opleidingsonderdeel focussen we op twee hoofdzaken:

1. de wetgeving rond inburgering
2. de aanbieders van Nederlands niet-thuistaal: centrum voor volwassenonderwijs (CVO), centrum voor basiseducatie (CBE), Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) en  onthaalklassen voor anderstalige nieuwkomers (OKAN).

Je hebt kennis van zowel de agentschappen inburgering en integratie als de wetgeving rond inburgering, instaptesten en intakegesprekken. Je hebt inzicht in de specifieke aanpak van alfabetisering bij analfabete mensen die Nederlands als tweede taal willen leren, en dat in verschillende contexten.

Daarnaast verwerf je inzicht in de Vlaamse en Belgische verstrekkers en organisaties die intercultureel werk als hoofdopdracht hebben. Je leert de beginsituatie van de leerling analyseren en op basis hiervan heb je inzicht in de meest aangewezen individuele trajecten.

Binnen het opleidingsonderdeel ‘multiculturele onderwijscontext’ belichten we drie aspecten:

Het eerste aspect focust op diversiteit, interculturaliteit en multiculturaliteit.
Je hebt inzicht in de basisbegrippen diversiteit, interculturaliteit, multiculturaliteit en hebt kennis van vreemde culturen. Je leert stilstaan bij de gevolgen van diversiteit en multiculturaliteit op individu en samenleving. Daarnaast heb je kennis van de groei van het migratieproces en de potentiële samenlevingsproblemen als gevolg van het toenemende migratieproces.  Je bent bewust van de psychologische impact van het leven en/of werken in een andere cultuur en het ontstaan en voortzetten van stereotypen van minderheidsgroepen. Verder leer je hoe je een bewuste en kritische houding aanneemt tegenover de superdiverse samenleving en samenstelling in de les en de rol van opvoeding in onderwijs.  Tenslotte kan je de diversiteit in de groep aanwenden om een open blik bij leerlingen te stimuleren. Je leert hoe je deze inzichten omtrent diversiteit, interculturaliteit en multiculturaliteit gepast inzet in de klascontext.  

In het tweede aspect stellen we de identiteit binnen de diversiteit centraal. Hier verwerf je inzicht in hoe religie en cultuur samengaan binnen de migratiecontext. Je wordt je bewust van wat de impact is van levensbeschouwingen beleven die anders zijn dan de heersende levensbeschouwing binnen een cultuur. Ook benadrukken we zelfreflectie: je kan nadenken over je eigen identiteit en hierover in dialoog gaan met de ander om jouw cultuur en levensbeschouwing in verband te brengen met die van de ander. Zo erken en respecteer je interculturele verschillen en leer je van die verschillen. Verder heb je inzicht in de impact van levensbeschouwing in het onderwijs en op de werkvloer.

Het derde aspect gaat dieper in op meertaligheid in al zijn facetten. Je leert over meertaligheid en talensensibilisering. Je leert constructief om te gaan met talige diversiteit en multiculturaliteit binnen een groep en leert de verschillende perspectieven die daar het gevolg van zijn in de lessen te betrekken. We focussen specifiek op communicatie met anderstaligen en hun betrokkenen. Je leert communicatiemodellen, strategieën binnen interculturele communicatie en principes waarmee je ouders gebruiken. Zo ga je in dialoog met anderstalige leerlingen en ouders/familieleden.  

Inhoud

In de opleiding Nederlands niet-thuistaal is er ook een praktijkcomponent van minstens 12 studiepunten. Er is een stage in drie periodes:

1. verkenning
2. verbreding
3. verdieping

De contexten waarin je je stage kunt doen, zijn divers. Je mag elke fase in een andere context geven.

Mogelijke contexten:

• Kleuteronderwijs
  • via zorgcoördinatoren
• Lager onderwijs
  • via zorgcoördinatoren
  • vervolgcoaches
  • aparte lessen voor anderstaligen
• Secundair onderwijs
  • OKAN
  • opvolgen ex-OKAN
• Volwassenenonderwijs
  • CVO (alle niveaus)
  • CBE
  • VDAB
  • Praattafels (in verkenningsperiode)

In het ideale geval voert de student de stage in verschillende contexten uit. Minstens één van die periodes moet je in OKAN of het volwassenenonderwijs uitvoeren. Als de student al in het werkveld (in de context van Nederlands als niet-thuistaal) staat, is het mogelijk om de stagecomponenten bij de eigen werkgever uit te voeren.

Detail verdeling stagecomponent

Traject voor studenten die het onderwijsvak volgen nadat ze een diploma met pedagogische bekwaamheid behaalden

* ook mogelijkheid om praattafels bij te wonen 

**Extra mogelijkheden om te observeren in nieuwe context. Indien zelfde context => participeren 

Traject voor studenten met bachelordiploma zonder pedagogische vooropleiding (twee onderwijsvakken)